‘Laten we het overlijden eerder bespreekbaar maken’

Tjada Buikema is huisarts en als zodanig ook verbonden aan de Hospicegroep. Zij draagt zowel zorg voor haar eigen patiënten die in de hospicewoning worden opgenomen, als voor de gasten die van buiten de regio komen. Daarnaast is zij adviseur en vraagbaak voor het team, een rol die zij met veel plezier vervult: “De laatste jaren groeit de aandacht voor de palliatieve zorg. Daar ben ik blij mee, want er valt nog veel winst te behalen door vragen en wensen rondom het overlijden vroegtijdig bespreekbaar te maken.”

Afgestemd op de persoon zelf

“Ik vind het mooi om te zien dat mensen in hun laatste levensfase worden omringd met rust en warmte. In de hospicewoning krijgen zij de zorg die echt is afgestemd op wat zij wel en niet willen. Er is ruimte voor hun eigen inbreng, en dan niet alleen op het gebied van praktische zaken, maar ook omtrent de zorg die zij wensen te ontvangen. Wat vinden zij belangrijk in deze situatie en hoe wensen zij hun laatste dagen, weken of maanden in te vullen? Vroeger werd daar totaal niet over gesproken, met als gevolg dat mensen soms voor een voldongen feit werden gesteld en ongewenst in het ziekenhuis belandden. Nu proberen we het overlijden met Advanced Care Planning bespreekbaar te maken met patiënten en hun familie, waardoor het mogelijk wordt om in hun wensen mee te gaan.”

Diepgang

“In de hospicewoning is de verpleegkundige voor mij een belangrijk aanspreekpunt. Zij signaleert het als de sedatie of de pijnstilling moeizaam verloopt, of als patiënten erg verward zijn. Ik denk dan met het team mee over de medische opties die we hebben, en hoe we een antwoord kunnen geven op sommige vragen. Als huisarts bouw ik zo in korte tijd een intieme relatie op met mensen. Je komt al snel op het terrein van belangrijke levensvragen en die gesprekken gaan gepaard met een diepgang die mij in dit vakgebied erg aanspreekt. Mede daarom ben ik de kaderopleiding Palliatieve Zorg gaan volgen. Twee jaar lang buigen we ons, in een groep van veertig huisartsen en specialisten uit het hele land, over de dilemma’s die met deze bijzondere zorg gepaard gaan. Het geeft mij de extra bagage om deze rol goed te vervullen.”   

Positieve ervaringen

“Gelukkig zijn huisartsen en andere verwijzers steeds beter op de hoogte van wat de Hospicegroep kan betekenen in die laatste levensfase, zowel in de woning als bij mensen thuis. De mond-tot-mondreclame van familieleden die hun positieve ervaringen delen, doet steeds meer zijn werk. Toch merk ik soms nog wel een zekere reserve bij mensen, dat ze het beeld voor ogen hebben van een ouderwets sterfhuis. Ga gewoon eens kijken, raad ik ze dan aan, dan zul je zien dat de sfeer verre van naargeestig is. Het contact met patiënten en met hun naasten is juist heel prettig en persoonlijk, dat hoor ik ook van iedereen terug. Het zou jammer zijn als mensen daar niet – of te laat – mee kennismaken, alleen maar vanwege aannames die niet kloppen met de dagelijkse realiteit.”